Khi tham gia vào thị trường ngoại hối, việc hiểu rõ những yếu tố tác động đến tỷ giá là chìa khóa để đưa ra quyết định sáng suốt. Dưới đây là những nguyên nhân chính khiến tỷ giá tiền tệ biến động không ngừng, được giải thích bằng ngôn ngữ dễ hiểu cùng ví dụ thực tế.
**1. Lãi suất ngân hàng trung ương**
Các ngân hàng trung ương như Fed (Mỹ) hay ECB (Châu Âu) điều chỉnh lãi suất để kiểm soát lạm phát. Khi lãi suất tăng, đồng tiền của quốc gia đó thường mạnh lên do nhà đầu tư đổ xô mua trái phiếu sinh lời cao. Ví dụ năm 2022, Fed tăng lãi suất 7 lần khiến USD tăng giá 15% so với EUR. Ngược lại, Nhật Bản duy trì lãi suất âm từ 2016 khiến JPY liên tục chịu áp lực giảm giá.
**2. Tình hình kinh tế vĩ mô**
Chỉ số GDP, tỷ lệ thất nghiệp hay doanh số bán lẻ phản ánh sức khỏe nền kinh tế. Năm 2023, đồng AUD tăng 8% khi Australia công bố tăng trưởng GDP quý III đạt 3.4%, vượt dự báo 2.7%. Trái lại, báo cáo việc làm yếu kém của Canada tháng 4/2024 ngay lập tức khiến CAD mất giá 1.2% trong phiên giao dịch.
**3. Bất ổn chính trị**
Sự kiện như bầu cử, biểu tình hay xung đột địa chính trị thường tạo ra cú sốc tỷ giá. Khi Anh rời EU (Brexit 2016), GBP giảm 12% chỉ trong 2 tuần. Gần đây nhất, căng thẳng Mỹ – Trung về bán dẫn khiến CNY dao động mạnh 3-5% hàng tháng trong năm 2024.
**4. Chênh lệch lạm phát**
Quốc gia có lạm phát cao hơn thường chứng kiến đồng tiền mất giá để cân bằng sức mua. Thổ Nhĩ Kỳ là ví dụ điển hình khi lạm phát vọt lên 85% năm 2022, kéo theo TRY sụt giảm 40% so với USD. Ngược lại, chính sách kiểm soát lạm phát hiệu quả của Singapore giúp SGD duy trì ổn định trong 5 năm qua.
**5. Dòng vốn đầu tư quốc tế**
Các quỹ đầu tư toàn cầu thường dịch chuyển tài sản giữa các thị trường. Năm 2023, làn sóng rót 120 tỷ USD vào thị trường châu Á đã đẩy đồng KRW (Hàn Quốc) và TWD (Đài Loan) tăng giá 5-7%. Trong khi đó, dòng tiền rút khỏi Nam Phi do lo ngại năng lượng khiến ZAR giảm 9% trong quý IV/2023.
**6. Can thiệp của chính phủ**
Nhiều quốc gia chủ động mua/bán ngoại tệ để ổn định tỷ giá. Thụy Sĩ từng bán ra 90 tỷ CHF năm 2015 để ngăn đồng franc tăng quá mạnh. Gần đây, Ngân hàng Trung ương Nhật Bản đã chi 30 tỷ USD hỗ trợ JPY vào tháng 5/2024, giúp đồng yên phục hồi 2.3% từ mức thấp kỷ lục.
**7. Thiên tai và dịch bệnh**
Yếu tố bất ngờ như COVID-19 từng khiến USD tăng vọt 8% trong tháng 3/2020 do tâm lý tích trữ tiền mặt. Đợt hạn hán kỷ lục ở Brazil năm 2021 làm giảm sản lượng cà phê, khiến BRL mất giá 15% do xuất khẩu sụt giảm.
Hiểu được các yếu tố này giúp nhà đầu tư phán đoán xu hướng thị trường chính xác hơn. Để bắt đầu hành trình giao dịch forex, bạn nên theo dõi lịch kinh tế, phân tích đa khung thời gian và quản lý rủi ro chặt chẽ. Ví dụ, kết hợp báo cáo CPI với biểu đồ nến Nhật giúp xác định điểm vào lệnh tối ưu. Đừng quên thử nghiệm chiến lược trên tài khoản demo trước khi dùng tiền thật.
Thị trường ngoại hối luôn biến động không ngừng, nhưng chính sự phức tạp này tạo ra cơ hội sinh lời hấp dẫn. Bằng cách kết hợp kiến thức cơ bản với phân tích kỹ thuật, bạn hoàn toàn có thể tìm ra phương pháp giao dịch phù hợp với phong cách cá nhân.